Dodenherdenking, jodenherdenking

Eind april 2012 ontstaat discussie over de invulling van de Nationale Herdenking op 4 mei. De eerste aanleiding was het besluit van het Nationaal Comité 4 en 5 mei om een 15-jarige scholier een zelf geschreven gedicht over zijn oudoom die bij de Nederlandse Waffen-SS diende en aan het Oostfront sneuvelde te laten voorlezen op de Dam. Met dit gedicht was de scholier finalist geworden in de jaarlijkse dichtwedstrijd Dichter bij 4 mei. Na protesten van onder meer het CIDI (Centrum Informatie en Documentatie Israel) en het Nederlands Auschwitz Comité besluit het Nationaal Comité 4 en 5 mei om af te zien van het voorlezen van dit gedicht.

Een tweede aanleiding speelde zich af in Vorden (Gelderland). Daar wordt voorgesteld om aan het einde van de reguliere herdenking ook langs de graven van tien omgekomen Duitse soldaten te lopen. Het initiatief roept weerstand op. Een kleine organisatie, Federatief Joods Nederland, dient een klacht in en wordt door de rechter in het gelijk gesteld. Een andere  groepering, Tradition is Our Future (TOF), laat een vliegtuigje boven Vorden cirkelen met een spandoek waarop staat ‘Vorden is fout’.

Naar aanleiding van beide kwesties schrijft historicus Ewoud Sanders op 7 mei 2012 een opiniestuk in NRC Handelsblad, getiteld ‘Maak dodenherdenking geen Jodenherdenking.’ Sanders, die in het artikel vermeldt tot ‘de tweede generatie’ te behoren, ziet een toename van de invloed van ‘Joodse groeperingen’ op het karakter van de dodenherdenking en vindt dat een slechte zaak. Hij kan zich niet vinden in de acties van deze groeperingen en neemt het deze kwalijk dat ze namens hem menen te spreken. Hij concludeert:

‘De toenemende Joodse monopolisering van de dodenherdenking wekt wrevel op, merk ik om mij heen. De nationale ontwikkeling volgen en mededogen opbrengen voor sommige daders zou juist respect opleveren.’1

Het stuk van Sanders over deze kwesties was een reactie op de ophef maar werd zelf ook weer onderwerp van discussie.

  • 1. Ewoud Sanders, ‘Maak dodenherdenking geen Jodenherdenking’, NRC Handelsblad, 7 mei 2012. Zie ook nrc.nl [geraadpleegd 20 augustus 2014].